Ticari İşletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan, faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Esnaf sınırlarını aşan gelir sağlama amacı güden her işyeri Ticari İşletmedir. Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki fark çıkarılacak kararnamelerle gösterilir. Esnaflıkta bedeni çalışma fazla ve kazanç az iken Ticari işletmede nakdi sermaye ve kazanç fazladır. Bankacılık ve özel sigortacılık faaliyeti, unsurlarına bakılmaksızın ticari işletmedir. Esnafların iş ilişkilerine ve borçlanmalarına Borçlar Kanunu uygulanırken Ticari işletmelerde Ticaret Kanunu hükümleri uygulanır. Ticaret Hukukuna dayalı sonuçlar yapılan işin ticari iş olmasına bağlanan sonuçlardır. Bunlar yapılan iş ve borçlardan sorumluluk, zamanaşımı hükümleri, ticari faiz, ticari davalara konu olma gibi hususlardır. Çok geniş bir konu olduğu için bu yazımızda ticari işletmenin devri üzerinde duracağız. Başka bir yazımızda ticari iş kavramı ticari işe ve tacirliğe bağlanan sonuçlar üzerinde dururuz. Sadece şunu belirtelim ki ‘ Bir Ticari işletmeyi ilgilendiren her türlü iş ve işlemler de Ticari İştir. İşletmenin beyanmasi için eser sözleşmesi yapılması, işletme ile ilgili uyuşmazlık için avukata vekalet verilmesi gibi işlemler ticari iştir. Ticaret kanunu hükümleri uygulanır. Diğer uyuşmazlıklardan farklı hükümlere tabidir. Ticari hayatta tacirler ticari işletmeleri devredebilirler.
Ticari işletme, içerdiği malvarlığı unsurlarının devri için zorunlu işlemlerin ayrı ayrı yapılmasına gerek olmaksızın bir bütün halinde devredilebilir. Bu Devir Sözleşmesinin yazılı olarak yapılması zorunludur ve Ticaret siciline Tescil ve İlan edilir. Ticari işletme alacak ve borçları ile devredilir. Borçları devir dışı bırakan bir sözleşme geçersizdir. Alacaklar devir dışı bırakılabilir. Taşınır işletme tesisatının devri zorunludur. Faaliyetin devamını etkilemeyecek nitelikteki işletme tesisatı kapsam dışı bırakılabilir. Devredenin tacir sıfatı sona erse dahi işletme ile ilgili borçlarından dolayı ticareti terk beyanından itibaren bir yıl daha iflasa tabi olur. Tacirin birden fazla ticari işletmesi varsa ve birini devretmesi durumunda ticareti terk etmiş sayılmaz. Sözleşmede aksi kararlaştırılmadığı takdirde Ticaret Ünvanı da devralana geçer. Ticaret ünvanı faturadaki isimdir. İşletme adı bundan farklı olup işyerinin ismidir diyebiliriz. İsteğe göre devredilir. Ticaret Ünvanı Devrin kapsamı dışında bırakılmışsa daha sonra hiçbir şekilde tek başına devredilemez. Devredenin devralana karşı ayba ve zapta karşı tekeffülden sorumluluğu doğar.
İşletme içersinde 3. Kişilere ait malvarlığı unsuru varsa devralan devir sırasında iyiniyetli olmak kaydıyla onların da mülkiyetini kazanır. Devri ilan ve ihbar mükellefiyeti kural olarak devralandadır. İşletmeye ait borçlardan devralan sorumludur. Devreden, devralanla birlikte devirden önce doğan ve devir sırasında muaccel olan borçlardan devrin ilan ve ihbarı tarihinden itibaren 2 yıl devralanla birlikte müteselsilen sorumludur. Muaccel borç ödeme zamanı gelmiş borç demektir. Yine devreden Devirden önce doğan ancak devir esnasında muaccel olmayan, müeccel borçlardan her bir borcun muacceliyet tarihinden itibaren 2 yıl süre ile devralanla birlikte müteselsil sorumludur. Devirden sonra doğan borçlardan devredenin sorumluluğu yoktur. İşletmenin borçlarından sorumluluk devralana devir sözleşmesiile değil devrin ilan ve ihbarı ile geçer ve devralan bu borçlardan her bir borç için kanunda öngörülen zamanaşımı süresi doluncaya kadar sorumludur. İşletmenin devri halinde tescil kurucu ilan bildirici etkiye sahiptir. İşletmedeki kiracılık hakkı devir ile birlikte devralana geçer.
Sağlıklı Günler, Hayırlı Ramazanlar dilerim.
YORUMLAR